|
|
|
Yazar |
: Ahmet Ögke |
Türü |
:
Yüksek Lisans Tezi |
Baskı Yeri/Yılı |
: Konya / 1992 |
Danışman |
: Prof. Dr. Şerafeddin GÖLCÜK |
Üniversite Enstitü |
: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensittüsü |
Sayfa |
: 120 |
Görüntülenme |
: 17296 |
İndirilme Sayısı |
: 1 |
|
Bu eserin tam metni dosya olarak bulunmamaktadır
|
Özet
İnsanın yapısında bulunan her türlü kötülük eğiliminin, hoşlanılmayan bütün kötü huy, davranış ve yerilmiş ahlâkın kaynağı olan Nefs; insanın canlılığını sürdüren, bedeni üzerinde yönetim ve etkinlik gücü açısından söz sahibi olan bir latîfedir. Nefs bedende his, hareket, hayat ve irâde gücünü taşıyan bir cevherdir. Soyut bir kavram olmakla birlikte onun bir gerçekliği vardır. Esâsen Nefs, insanın kendisi, yâni benliğidir. Nefs ile Ruh aynı latîfe olmakla birlikte, eğitilip güzel huy ve özellikler kazandırılmış ve seyr-u sülûkte üst makamlara doğru yol almakta olan Nefs’e Ruh; terbiye edilmemiş ve yapısında taşıdığı kötü karakteri giderilmemiş Ruh’a da Nefs denir. Nefs bir tanedir ve kazandığı özelliklere göre Emmâre, Levvâme, Mülhime, Mutmainne, Râzıye, Marzıyye ve Kâmile gibi isimler alır.
Yapısı gereği beden, kalp, akıl ve şeytanla karşılıklı iletişim ve etkile-şim içinde olan Nefs; bedeni sürekli kötülüklere çekmeye çalışır. Şeytanla işbirliği kurma eğiliminde olan Nefs ile güzel huyların kaynağı olan Ruh bir-birleriyle sürekli çekişme hâlindedir ve bu çekişmeye sahne olan yer de kalp-tir. Kalp bâzen Ruh’un çağrılarının, bâzen de Nefs’in isteklerinin etkisi altında kalır. Akıl ise Nefs’in şeytan ile bir olup insanı felâketlere sürüklemesine engel olmaya çalışır ve ona hep hakîkati, doğru olanı telkîn eder.
Nefs’in Allâhü Teâlâ ve diğer ilâhlar hakkında kullanılışı ile birlikte, bütün bu anlattıklarımız Kur’ân’ın pek çok yerinde ifâde edilmiştir.
Kur’ân-ı Kerîm’de Nefs ile ‘Ruh’ çoğunlukla aynı mânâyı ifâde etmek-tedir. Kur’ân’da Ruh’a fazlaca değinilmemiş ve hakîkatinin tam olarak bili-nemeyeceği bildirilmiş olmasına rağmen, Nefs kavramına geniş yer verilmiş ve onun kötü özelliklerine dikkat çekilmiştir. Ayrıca ‘kalp, gönül, insanın vicdânı ve iç dünyâsı’ gibi mânâlarda kullanılmak sûretiyle de Nefs’in insanın psikolojik yönüne delâlet ettiği vurgulanmıştır.
İnsanın ‘bedeni, bedeniyle birlikte ruhu’ için de kullanılan Nefs, kötülüğü emredici özelliği nedeniyle kınanmıştır. Kur’ân’da ‘zât, cins, tür’ gibi an-lamlara da gelen Nefs, genelde insanın hayâtını sürdüren soluk mânâsına da kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kur'an, Nefs, Ruh, Psikoloji
|